app – De wereld volgens Moos

Een half jaar zonder WhatsApp

We staan altijd met elkaar in verbinding, zijn een paar knoppen en ’n wifi-signaal van elkaar verwijderd. Ik vind niet dat dit voor meer verbinding zorgt. Soms juist zelfs minder. Ik hoopte door WhatsApp te verwijderen, meer verbinding te maken met mensen. Door vaker te bellen, of elkaar vaker offline te zien.

In december stuurde ik iedereen een berichtje om te vertellen dat ik WhatsApp ging verwijderen. Ik voelde een enorme druk om overal op te reageren. De vraag is natuurlijk of dat aan WhatsApp ligt, of aan mij. In die 6 maanden heb ik ontdekt dat WhatsApp niet perse de veroorzaker is, maar dat het vooral gaat om hoe ik ermee omga.

Meer offline verbinding maken is deels gelukt. Voor mijn verjaardag heeft iedereen mij gebeld in plaats van een appje te sturen. Vond ik superleuk! Ik heb me heel jarig gevoeld. Ik bel ook vaker met mijn moeder, als ik even iets moet vragen. Voorheen stuurde ik een appje en kreeg ik antwoord. Nu krijg ik ook antwoord, maar kletsen we daarna gezellig over van alles.

Deels is het ook niet gelukt. Als je WhatsApp verwijdert, zijn er andere mogelijkheden om tekstberichten te ontvangen. Via sms, via Instagram, via mail. Nu merk ik zelf wel een verschil in deze berichten. Ik voel zelf minder druk om meteen te antwoorden. Ik vergeet het ook sneller, waardoor ik ook pas laat antwoord.

Ik heb meer rust ervaren de afgelopen tijd. Ik heb ook dingen gemist. Soms was het juist onpraktisch om geen WhatsApp te hebben. Toen we een moederdagverrassing wilde plannen met alle zusjes, ging alles via de mail. Niet iedereen reageerde via ‘allen beantwoorden’, waardoor er wat miscommunicatie ontstond. Omdat je met z’n vieren iets wilt afspreken, valt de optie van bellen ook weg. Het kostte meer tijd en moeite dan wanneer we via de app hadden overlegd.

Nu ben ik aan het denken om WhatsApp weer te installeren op mijn telefoon. Hoe stellig ik iets kan brengen, ik vind ook dat je je altijd kunt bedenken. Nieuwe inzichten op doen, dingen ervaren en vervolgens van mening veranderen of terug komen op je besluit.

Wat ik probeerde op te lossen, geen druk ervaren om continu overal op te reageren, is niet opgelost door WhatsApp te verwijderen. Mensen vinden je wel op een andere manier en verwachten daar ook een antwoord van je. Of niet. Ik leg mezelf de druk op door te denken dat het van mij verwacht wordt. Maar ik kan zelf kiezen of ik reageer en wanneer ik reageer. Ik kan er ook voor kiezen om de telefoon te pakken en te bellen. ‘Hey! Ik zag je appje en ik dacht ik bel even.’ Als ik in een groepsapp zit, betekent dat niet dat ik overal op hoef te reageren. Ik hoef me niet aan te passen aan de hoeveelheid berichten die een ander stuurt.

Ik ga proberen om mijn eigen ding te doen. Toch weer aanwezig via WhatsApp, maar zelf vaker bellen in plaats van een berichtje sturen. Niet honderd keer op een dag de app openen (meldingen heb ik standaard uit staan), maar bewust een momentje kiezen om te lezen en te reageren. Bij mezelf nagaan wanneer ik druk voel en dan bedenken dat het niet nodig is.

Benieuwd hoe het me afgaat? Ik ook. Heb jij wel eens last van alle social media meldingen, berichtjes en mailtjes? Als je goede tips hebt om ermee om te gaan, hoor ik ze graag.

Kostbare aandacht

Afwezig pak ik mijn telefoon, ik ben eigenlijk met iets anders bezig. Ik ontgrendel mijn scherm en open ‘n app. Gedachteloos scrol ik langs foto’s, filmpjes, teksten, artikelen en advertenties. Niets nieuws, omdat ik 5 minuten geleden nog op diezelfde app zat, te scrollen en te kijken naar andermans leven.

Nadat ik The Social Dilemma had gezien op Netflix, wist ik dat ik dit niet wilde. Deze documentaire kroop onder mijn huid en bleef daar een hele tijd zitten. Er komen technische experts aan het woord, die waarschuwen voor hun eigen creaties. Die uitleggen hoe apps worden bedacht en ontwikkeld en hoe deze continu worden verbeterd. Er wordt niet nagedacht wat goed is voor de mens, er wordt gedacht wat goed is voor het bedrijf. Wat goed is voor het bedrijf is dat jij zo veel mogelijk tijd op hun platform doorbrengt. Jouw aandacht is kostbaar. Hoe langer jij erop zit, hoe meer advertenties je ziet, hoe meer geld zij verdienen.

Tijdens het kijken krijg je sterk het gevoel dat je zelf niet meer de baas bent over je telefoongedrag. Zij hebben dit zo knap gedaan, dat je niet in de gaten hebt dat je enorm gemanipuleerd wordt. Je raakt verslaafd. Zodra je een melding krijgt, pak je je telefoon. Ongeacht waar je mee bezig bent. Zodra je iets hebt gepost, check je voor likes. Onze aandacht wordt continu opgeëist.

Ik herkende zoveel in deze documentaire. Ik heb er nu meer oog voor, het valt me op als ik het zelf doe en zie het vaker om mij heen gebeuren. Ben je lekker aan het kletsen, kijkt de ander op z´n telefoon. Zit je in ´n vergadering, kijkt er iemand op z´n smartwatch. Waar de mens is, is de smartphone in de buurt. Door The Social Dilemma heb ik meer begrip voor het telefoongebruik, ook naar mezelf toe. Ze maken je het echt heel moeilijk om je telefoon weg te leggen.

Om de controle weer terug te pakken besloot ik om apps te verwijderen. Instagram van mijn telefoon af en een appblocker installeren, zodat ik niet meer via Chrome naar Facebook kon surfen. Dat werkte. Ik moest iedere keer de laptop pakken om op Instragram of Facebook te kijken en dat is een extra drempel. Dat gaat niet gedachteloos en is niet zo makkelijk als je telefoon pakken. Ik merkte ook dat ik Instagram minder leuk vond. Die app is ontwikkeld voor op je telefoon en dat merk je.

Toen startte ik mijn blog. Het leek me handig om FB en Instagram weer op mijn telefoon te installeren, zodat ik eenvoudig mijn blogs kon delen op social media. En dat gaat ook makkelijk. Maar daarnaast open ik weer 20 keer op ´n dag Instagram, kijk ik veel vaker op FB dan me lief is en check ik te vaak of ik weer likes of reacties heb. Ik ben gezwicht. Het duurde even voordat ik dat in de gaten had.

Nu begin ik gewoon opnieuw. Ik ben op zoek naar een handige app (de ironie) die ervoor zorgt dat ik maar maximaal 2x op een dag ‘n app kan openen. Tot nu toe kan ik dit niet vinden, je kan alleen tijdslimieten instellen. Mij gaat het juist om het gedachteloos oppakken, niet om de hoeveelheid tijd. Als je binnen 30 sec. klaar bent, maar wel iedere 5 minuten de app opent, dan klopt er ook iets niet.

Ik blijf de balans zoeken. Tussen aanwezig zijn op social media en aanwezig zijn in het moment.

Foto van Bagus Hernawan via Unsplash